𝕃𝕆𝕂𝕆𝕄𝕆ℤ𝕀𝕆 𝔸ℙ𝔸ℝ𝔸𝕋𝕌𝔸
LESIOAK
Hausturak:
Hezurra haustea da.
Zaintiturak:
Okerdura baten ondorioz
eta horrek sortutako hantura.
Gihar-kontrakturak:
Giharra oharkabean eta epe
luzean uzkurtuta egotea da.
Distentsioak:
giharrak edo tendoiak gehiegi
luzatzearen eraginez sortutako
hantura.
Lokadurak:
Hezurra bere ohiko tokitik ateratzea.
FISIOLOGIA ETA MUGIMENDUA
Erlaxatzean jatorrizko luzerara
bueltatzen da.
Eskeleto- gihar ugarik batera
aritzen dira baina kontrako
mugimenduak eragiteko,
antagonikoak dira.
Giharra uzkurtzean luzera laburtu
eta loditu egiten da.
Giharren, tendoien eta hezurren
artean palanka sistemak sortzen
dira mugimenduak eragiteko.
ESKELETO GIHARRAK
Esfinter eta dilatatzaileak.
Jasotzaileak eta berehatzaileak.
Pronatzaileak eta supinatzaileak.
Abduktore edo aduktoreak.
Tolestatzaile edo hedatoreak.
GIHARRAK
Formaren arabera:
Orbikularrak:
Zirkulu-erdi forma.
Begi eta aho inguruan.
Eraztun formakoak:
Forma borobiltsua dute.
Forma laua:
Enborrean batez ere.
Xafla formakoa.
Fusiformeak:
Luzeak.
Ardatz formakoak.
Hiru mota daude:
Eskeleto-giharra:
ehun konjuntibo mintz mehe
batez inguratuta daude.
Hezurrei lotuta daude.
Borondatez uzkurtzen dira.
Lokomozio aparatuko giharrak
dira.
Bihotz-giharra:
Oharkabean eratzen dira.
Bihotz paretak eratzen
dute.
Uzkurtze bizkorra dute.
Gihar-zuntz ildaskatuz
eratzen dira.
Gihar leuna:
Oharkabean uzkurtzen dira.
Barne organoen paretak
eratzen dute.
Uzkurtze geldoa dute.
Uzkurtzean eta erlaxatzean giharrak
luzatu eta laburtu egiten dira
mugimendua eragiten.
Gihar-zuntzez eratutako organoak dira.
GILTZADURAK
Mugikortasunarekiko
multzoak:
Mugikorrak:
Hezur muturren artean
kartilagoa eta lotailuak
daude.
Hezurrek ez dute elkar
ukitzen.
Likido sinobial poltsa daukate
hezurren marruskadura ez izateko.
Mugimendu handia lotutako
hezurren artean dute.
Erdi-mugikorrak:
Hezur artean kartilagoa
eta lotailuak dute.
Elkartutako hezurrak mugi-
mendu murriztua dute.
Finkoak:
Elkartutako hezurrak ez
dira mugitzen.
Sutura izena dute ere.
Elkarren ondoan dauden hezurrek
bata besteari lotzen duten
egiturak dira.
Artikulazioak deitzen dira
bebai.
HEZURRAK
Formarekiko multzoak:
Luzeak:
Atalak:
Epifisia.
Diafisi atal luzanga.
Kanpotik hezur–ehun
trinko barnetik arolatzen
dute.
Euste eta mugimendu
funtzioa dute.
Forma luze eta zilindrikoa
dute.
Lauak:
Hezur-ehun trinkoa batez
ere dute.
Babez funtzioa osatzen
dute.
Forma lau, xafla-forma
edo kurbatua dute.
Motzak:
Hezur-ehun arola batez
ere dute.
Forma kubiko edo biribilak
dute.
Kanpotik periostio izeneko ehun konjuntiboz
edo mintz batez estalita ditu.
Kanpotik hezur-ehun trinkoa eta barrutik
hezur-ehun arola ditu.
Kaltzio, fosforo eta kolagenoz eratuta dago.
Organo bizidunak elikatzen eta
hazten ditu.
GIHAR-SISTEMA
Jarrerak eusten du.
Mimika ahabidetzen du.
Gorputzera mugimendua eragiten du.
Tendoien bidez eskeletora lotuta dagoen
gihar sistema.
Nerbioen bidez lotuta dagoen gihar sistema.
Giharrez eta tendoiz osatuta dago.
Alde aktiboa da.
ESKELETO-SISTEMA
Funtzioak:
Fosforoa eta kaltzioa gordetzen ditu.
Hezur muinean odol zelulak erazten ditu.
Gorputzari forma emanten du.
Mugimendua errazten du.
Beste organo batzuk laguntzen ditu.
Giharren ainguratzen du.
Gorputzaren pisua eusten du.
Multzoak:
Adarreko eskeleto sistema.
Enborreko eskeleto sistema.
Buruko eskeleto sistema.
Hezurrez, giltzadura eta lotailuz osatuta dago.
Alde pasiboa da.
ANATOMIA
Eskeleto sistema eta gihar sistemak ditu.
Mugimenduaz eta ibiltzeaz arduratzen du.
Gorputzaren barne-euskarri egiten du.
Nerbio sistemaren aginduak burutzen ditu.
