Ιστορία της Ελληνικής Γλώσσας ( Φάσεις)

Προϊστορική περίοδος

1. Ινδοευρωπαϊκή (ΙΕ)(3000 π.Χ.)

2. Πρωτοελληνική(3000 - 2000 π.Χ.)

r

Προελληνικές λέξεις: Ζάκυνθος, Κόρινθος, άνηθων, δάφνη,σαργός, σπάρος, σέλινων, φακή 

Ιερογλυφική γραφή

Γραμμική Α΄

Γραμμική Β΄( Μυκηναϊκή)

Φοινικικό αλφάβητο

Ιστορική Περίοδος

1. Αρχαία Ελληνική (ΑΕ)(1400-300 π.Χ.)

r

    π.χ. ιωνική – τέσσαρες             αττική – τέτταρες             δωρική – τέτορες   Οι δίφθογγοι προφέρονταν όπως γράφονταν – αι – [αι], - οι – [οι].

ανατολική ομάδα

αττική διάλεκτος

ιωνική διάλεκτος

αρκαδοκυπριακή

παμφυλιακή

δυτική ομάδα

δωρικές διάλεκτοι

βορειοδυτικές

αιολική ομάδα

διάλεκτος Λέσβου

διάλεκτος Θεσσαλίας

διάλεκτος Βοιωτίας

2. Αλεξανδρινή Κοινή (300 π.Χ. - 6ος αι. μ.Χ)

r

Οι δίφθογγοι καταντούν μονόφθογγοι  αι – [ε] , οι – [ι]. Φαινόμενο αττικισμού. Τεχνητή διγλωσσία:  Στον 1ο αι. μ.Χ. συνυπάρχουν δύο μορφές της γλώσσας – ομιλούμενη και γραφομένη.

3. Μεσαιωνική Ελληνική(6ος αι. – 18ος αι.)

πρώιμη βυζαντινή(6ος αι. – 12ος αι.c

r

Η σλαβική επίδραση είναι αισθητή κυρίως στα τοπωνύμια:             Ζαγορά, Ζαγόρι (πέρα από το βουνό),             Γρανίτσα, (σύνορα), Γρεβενά (κτένα). Απλοποίηση της πρώτης κλίσης.Φωνητική αλλαγή της γενικής ορισμένων ουσιαστικών της πρώτης κλίσης:                     η θάλασσα, της θαλάσσης

β) βυζαντινή (12ος αι. – 15οςαι)

r

Η εξαφάνιση του τελικού –ν: τον βασιλέαν – τον βασιλέα.Η συνίζηση του «ι» και του «ε» με το φωνήεν που τα ακολουθούσε και ταυτόχρονα η μετακίνηση του τόνου και δημιουργία διφθόγγου:                                         π.χ. η καρδία – η καρδιά

γ) μεταβυζαντινή(15οςαι. – 18οςαι)

r

Κύπρος : ανάπτυξη της δημώδους λογοτεχνίας π.χ. το Χρονικό του Γεώργιου Βουστρώνιου.Δωδεκάνησα (ιδιαίτερα η Ρόδος): ποιήματα του Εμμανουήλ Γεωργιλά.Κρήτη: Γεώργιος Χορτάτσης,, Βιτσέντζος Κορνάρος: «Ερωτόκριτος» Ο Νικόλαος Σοφιανός γράφει την πρώτη Γραμματική της ομιλούμενης Ελληνικής (1540) που δυστυχώς ως το 1870 θα παραμείνει χειρόγραφη. Παραγωγικά επιθήματα      -άδα (ιταλ. καταγωγή)                                                  - ίτσι (-ίτσα, - ίτσης)                                                  - τζης, - λης (τουρκ. καταγωγή)

4. Νεοελληνική (19ος αι. –ως σήμερα)

r

Το γλωσσικό ζήτημα: στην ελληνική γλώσσα συνυπάρχουν χωρίς ιδιαίτερους ανταγωνισμούς δύο μορφές της: ο λόγιος γραπτός λόγος και η απλούστερη προφορική γλώσσα. Οι Δημοτικιστές: Ρήγας Φεραίος, Αθανάσιος Χριστόπουλος, Δυονίσιος Σολωμός, Αθανάσιος Ψαλίδας κ.αΟι Αρχαϊστές: Ευγένιος Βούλγαρης, Νεόφυτος Δούκας, Κωνσταντίνος Οικονόμος κ.αΚοραής: Η " μέση οδός"Ψυχάρης: "Το ταξίδι μου" 1888Μανόλης Τριανταφυλλίδης: Γράφει την πρώτη Γραμματική της Δημοτικής (της Κρατικής Δημοτικής). 

Οι Νεοελληνικές διάλεκτοι

Τσακωνική

Ποντιακή

Καππαδοκική

Κριμαιοαζοφική

Μαριουπολίτικη

Κατωϊταλική