Digestio-aparatua: Anatomia eta Fisiologia.

Digestio hodia

Elikagiak hodian sartzeko barrunbea da. Zenbait organoz dago osaturik:

Lisozima eta Muzina aurki daitezke.

Elikagaiak mastekatzeko erabiltzen ditugu. Hortzaren atal nagusiak honako hauek dira: -Esmaltea -Dentina edo Bolia -Hortz-Mamia -Zementua

Ebakortzak:

Elikagaia ebakitzen dute. 8 dira.

Letaginak:

Urratu egiten dute elikagaia. 4 dira.

Aurreko eta atzeko haginak.:

Elikagaiak txikitu eta xehatu egiten dituzte. 8 eta 12 dira

Elikagaiak listuaz nahasten ditu, alde batetik bestera eramaten, hortzek beren lana egin dezaten.

Elikagaiek, listuaz nahasturik eta guztiz xehekaturik, elikadura-boloa osatzen dute.

Ahoaren eta hestegorriaren artean dago.

Epigloti izeneko balbula dauka.

Irensketan arnas-aparaturanzko pasabidea ixten du, elikadura-boloa trakean sar ez dadin.

Mugimendu peristaltikoen bitartez, elikadura-boloa faringetik urdailerantz mugitzen ditu eta ez alderantziz.

Faringetik urdaileraino doan hodia da.

Bere sarrerak kardia izena du, eta etengabe egoten da zabalik. Bere irteera piloro izenaz ezagutzen da.

Ekintza mekanikoa

Elikadura-boloak 3-4 ordu ematen ditu irabiaketan, birrintzen jarraitzeko.

Ekintza kimikoa

Urdailaren paretek urin gastrikoa jariatzen dute; honek bi osagai nagusi ditu:

Azido klorhidrikoa

Pepsina

Hiru Atal

-Duodenoa:

Gibela

Behazuna sortzen du, gantzak emultsionatzeko, hau da, zati txikiago askotan deskonposatzeko.

Pankrea

Urin pankreatikoa sortzen du,entzimaz beterik; entzimek kimoaren deskonposaketa kimikoa amaitzen dute, mantenugaiak sortuz

Heste-urina

Duodenoak sorturikoa da, urin pankreatikoarekin batera lan egiten duena.

Ekintza kimiko honi esker, kimoa kilo izeneko ahi bihurtzen da.

-Jejunoa

Mantenugaiak odolerantz xurgatzen ditu.

Bere paretak oso tolestuta daude, heste-biloak osatuz.

Biloen barruan odol-hodiak daude: hauek digeritutako substantziak jaso eta gorputzeko zelula guztietara eramaten dituzte.

- Ileona

Heste meharraren azken zatitxoa da. Hemen bukatzen da xurgapena.

Balbula ileozekalaren bidez dago heste lodiari loturik.

Xurgatu gabeko substantziak heste lodirantz pasatzen dira, hestearen mugimendu peristaltikoen bidez

-Hesteitsua:

Ileonarekin dago komunikaturik. Hesteitsutik apendize bermiforme izeneko organoa irteten da.

-Kolona:

1,5 m-tako hodi honek hiru zati ditu: goranzko, zeharkako eta beheranzko kolona.

Ia ur guztia eta gatz mineralak zurgatzen ditu odolerantz.

Bakteria sinbionteak bizi dira kolonean. Beren elikadurarako guk xurgatu gabeko zenbait hondar aprobetxatzen dituzte.

Kolonean ez dago digestiorik.

-Ondestea:

Digestio-aparatuaren amaierako irekidura da.

Gure borondateak erabakitzen du noiz kanporatu gorotzak, uzki-esfinterra zabalduz.

Digestio guruinak

Listu guruinak, gibela eta pankreatik elikagaiak ez dira organo hauen barnetik pasatzen. Elikagaiak deskonposatzeko zenbait substantzia jariatzen dute.