Tarihe Yön Veren Türkler

Mete Han, büyük Türk devletlerinden biri olan Asya HunDevleti’nin hükümdarıdır. Onun askerî dehası tarihte önemliizler bırakmıştır. Mete Han tarafından kurulan onlu askerîsistem, günümüzdeki orduların temelini oluşturmuştur. Busisteme göre 10.000 kişiden oluşan askerî birliğe “tümen” adıverilmiştir. Tümenler binlere, binler yüzlere, yüzler onlara ayrılmış,her birinin başına tümenbaşı, binbaşı, yüzbaşı ve onbaşırütbelerine sahip birer komutan görevlendirilmiştir. Bu sistemordumuzda hâlen kullanılmaktadır.

Kaşgarlı Mahmut, büyük bir dil ve kültür bilginidir. “Dîvânu Lugâti’t-Türk” adlı Türk dilinin ilk sözlüğü kabul edilen eseriyle Türk dili tarihinin aydınlatılmasına büyük bir katkı sağlamıştır. Eserin ilk bölümünde Türkçenin kurallarını anlatmış, ikinci bölümünde ise 9 bin sözcükten oluşan bir sözlüğe yer vermiştir. Kaşgarlı Mahmut yazdığı bu eser ile Türkçenin anlatım gücünü göstermek istemiştir.

Osman Bey, Osmanlı Devleti’ni kurduktan sonra Dursun Fakih’i devletin ilk kadısı, yani ilk yargıcı olarak görevlendirmişti. Kadı, devlet yönetiminde adaleti temsil ederdi. Osmanlı zamanında adalete çok önem verilir ve devlet sistemin temelinin adalet olduğuna inanılırdı. Bu yüzden kadılar, bağımsız olarak görev yaparlardı. Padişahlar bile mahkemelere ve kadılara karışamazlardı. Mahkemeler gerektiğinde padişah karşısında halkın haklarını korurdu. Osmanlı mahkemelerinde güçlü ve zengin kimseler kayırılmaz, hiç kimseye inançlarından dolayı ayrım yapılmazdı. Osman Bey’den itibaren gelen bu güçlü adalet anlayışı, Osmanlıhalkının yüzyıllar boyunca mutlu ve huzurlu yaşamasını sağlamış ve dünyaya örnek olmuştur.