Euskal Herriko Musika Tresnak

Kaixo

KAIXOO

Kaixo

kaixooo

Alboka euskal herriko instrumentu tradizionala da, mihi bakun jogune motako klarinete bikoitza duena. Instrumentu hau zati ezberdinetan zatitua dago: Adar handia, adar txikia, adar handia eta adar txikia elkartzen duen egur zatia. tutuak( egur zatian dauden zuloak), katea, bustarria eta fitak. Adarra ez da edozein animalirena, zezenarena baizik. Fitak kainaberezkoak dira. Bustarria egurrezkoa da. Hadar handian zulo batzuk edo marka batzuk egiten dira dekorazio moduan.Maurizia Aldeiturriaga panderojolearekin, Fasio Arandia trikitijolearekin batera Leon Bilbaok alboka jotzen zuten eta Euskal herriko musika folkloreko talde famatuetariko bat zen.

Dultzaina, bolingozo edo gaita modun ere ezagutzenda.Gorputz konikoa du eta mihi bikoitzeko haize instrumentua da. zazpi zulo ditu guztira, lehenengo seiak lerro batean et zazpigarrena pixkat okertua. Lehen, dultzainero bakoitzak bereak egiten zituen; gaur egun, eginda saltzen dituzte. Ohikoa da atabal batek abistienzehar laguntzea. Euskal Herrian, izan ere, dultzaina oso musika tresna garrantzitsua da Nafarroan eta Araban. Gipuzkoan eta Bizkaian ere erabiltzen da, neurri txikiagoan eta beste izaera batekin. Gainera, Zuberoan bada txanbela izeneko dultzaina txiki bat.

Danbolina edo arratza perkusiozko musika tresna menbranofonoa da, Euskal Herrian tradizionalki oso hedatua dena. Txistua laguntzeko erabili ohi da, erritmoa markatzen. Txistulariak ezkerreko eskuinaz txistua jotzen du, eta, eskuineko eskuaz, danbolina, doinuaren erritmoa markatzeko. Atabalarekin, aldea nabaria da, altuagoa eta estuagoa baita; halere, adabakiak eta tentsore-sistema bera ditu.Joleak danbolin-jotzaile edo "danboliterua" izena hartzen du.

Nafarroako gaita zuraren familiako instrumentu bat da. Familia horren barruan daude dultzaina valentziarra, gaita aragoiarra, gralla katalana eta dultzaina gaztelarra, besteak beste, mihi bikoitzaren multzoan. Tresna mota honek soinua sortzen du ahoko bi mihi edo paletan gertatzen den bibrazioari eskeraztarnazkoa da, haien bidez airea sartu ondoren. Trebetasun berezia eskatzen duen egintza sinple bat. Pitan sortutako soinu hori, nolabait esateko, zurezko hodi tronko-koniko baten bidez "tratatzen" da. Hodi horretan zortzi zulok musika-notak zehaztuko dituzte, itxi ala ez.

Musugitarra antzinako musika tresna bat da, lamelofonoa (mihiaz edo behatzez jotzen den perkusio instrumentua). Giltza zahar baten itxura du, erdian bibratzen duen altzairuzko mihizka bat duena. Haginen artean jartzen da eta metalezko mihia atzamarrekin jotzen da, hau dardararaziz. Ezpainak, mihia eta masailak mugituz nota desberdinak lortzen dira. Ahoa erresonantzia kaxa baten modukoa da.Musukia ego musu-musika moduan ere ezagtzen da.

Panderoa perkusiozko musika tresna da, esku betkin heldu eta bestearen behatzekin jotzen dena. Tresna gainjarritako eraztun batek edo biz osatuta dago, zentimetro bateko lodiera edo gutxiagokoa, letoizko, burdinazko edo altzairu tenplatuzko osagarriez hornitua, eta hutsune edo barrunbea azal oso leun eta luzatuz estalita dago, zeina artilerik gabeko ardi-larrua edo asto sabela izan daitekeen.euskal herrian oso famatua da panderoa eta aren erabilpena oso zabalduta dago normalean trikitixarekin jotzen da.Hauek dira pandero jole ospetsuenetako batzuk:Leturia (Villabona-Amasa)Ixiar Oreja (Andoain)Maurizia Aldeiturriaga (Zeberio)